"De Romeinen bederven het hele landschap met hun moderne bouwwerken!"
Asterix tegen zijn vriend Obelix, terwijl ze (2000 jaar geleden) een wandeling maken door een heuvelachtig boslandschap en daarbij een aquaduct in aanbouw passeren... (Asterix, Het Gouden Snoeimes)
​

Romeinse Limespad, wandelen langs de grens van het Romeinse Rijk
​in Nederland

Romeins castellum (Bron: Stadsmuseum Woerden, Ulco Glimmerveen)

​De Romeinse Limes is de voormalige noordgrens van het Romeinse Rijk. De Limes ligt grotendeels verborgen in de bodem, maar is op veel plaatsen zichtbaar gemaakt. Sporen van de oude rijksgrens zijn te vinden in onder meer musea, themaparken, markeringen in het landschap en zelfs in steden.
(Bron: wandelnet.nl)

De komende maanden loop ik langs de noordgrens van het voormalige Romeinse Rijk. Langs de limes ad Germaniam Inferiorem, zoals dat in die tijd heette, de Neder-Germaanse grens. De limes (spreek uit: 'lie-mes') liep langs het toenmalige stroomgebied van de Rijn. Langs de limes bouwden de Romeinen forten en wachttorens ter bescherming van de Rijn als handelsroute tegen de Germaanse barbaren in het (dunbevolkte) noorden.

Tussen 12 voor Christus en 406 na Christus was ons land onderdeel van het Romeinse Rijk. Dankzij opgravingen krijgen we een steeds completer beeld van het leven van de Romeinen naast de autochtone bevolking, de Bataven, Cananefaten en Friezen.

Van Katwijk aan de Noordzeekust zal ik via oude steden als Leiden, Utrecht en Nijmegen wandelen naar de Duivelsberg bij Berg en Dal tegen de Duitse grens. 

Het wandelverslag van het Romeinse Limespad start in december 2020 en eindigt in mei 2022.
​
​Veel leesplezier!

'Landloper' Jacob

​​
© Teksten en foto's: 'Landloper' Jacob 

Routekaartje en wandelgids

Bron: wandelnet.nl

Voor meer informatie, zie: www.wandelnet.nl

De Romeinen komen ons land binnen. (Bron: RomeinenNu, Jeroen Savelkouls)

Romeinse Limespad,  etappe 1
Katwijk aan Zee - Leiden

Monding van de Oude Rijn, Katwijk aan Zee

"Kalla's toren, hier geboren, 
zocht Neptunus' toorn.
De hele zee zou hij bezitten
en vechten om het huis te Britten."

​Aldus de inscriptie langs de rand van de sculptuur 'Brittenburg'.

Ik sta bij de monding van de Oude Rijn, de westrand van de Romeinse limes (op het vasteland dan, want in Engeland loopt de limes nog westelijker door in de bekende Hadrian's Wall).

Bovenop de sculptuur is een plattegrond gegraveerd van het grensfort Brittenburg, zoals de Katwijkers in vorige eeuwen de resten noemden van het Romeinse Castellum (grensfort)
'Lugdunum Batavorum'. Dit was het meest westelijke Romeinse fort van de vijftien die er in ons land hebben gelegen. Mogelijk was dit fort voor keizer Caligula ('Kalla') een uitvalsbasis om Brittannia te veroveren; daaraan refereert de inscriptie.
​
​De restanten zijn nu onvindbaar, opgeslokt door de zee, maar in de Middeleeuwen lag het nog onder de duinen. Door kustafslag kwamen de restanten in de 15e eeuw op het strand bij Katwijk tevoorschijn. 

Hier start op een koude, maar windstille morgen, m'n wandeling over het Romeinse Limespad, waarbij ik grofweg de vroegere loop van de (Oude) Rijn zal volgen. Een tijdje blijft m'n blik rusten op de doodse waterspiegel van de vroegere, machtige Rijn. Die heet hier overigens heel prozaïsch: Uitwateringskanaal. Van die ooit zo belangrijke Rijn is hier weinig meer over...

Wandel verder ...