Trekvogelpad, etappe 2
​Alkmaar - Boekelermeer - Akersloot - Zuidschermer - Eilandspolder - Graft - De Rijp  (22 km)

​​​Opmerking: etappe 2 en 3 heb ik gelopen na etappe 4 t/m 6.
Foto
Alkmaar, Waagplein met Kaasmarkt


​Vrijdag,   1 april 2016
Foto
Bron: www.wandelnet.nl
'Op 1 april verloor Alva zijn bril'. Dat wil zeggen: op 1 april 1572, vandaag 444 jaar geleden, werd Den Briel door de watergeuzen op de Spanjaarden veroverd. Mijn wandeling start vandaag in Alkmaar, een ander stadje dat een prominente rol speelde in de Tachtigjarige Oorlog. 'Alkmaars Ontzet' wordt hier nog ieder jaar op 8 oktober gevierd en verwijst naar de bevrijding van de stad op die datum in 1573 (kokende teer, doorgestoken dijken, je kent de verhalen wel uit de geschiedenislessen van vroeger).
Treinomleidingen vanwege koperdiefstal op het spoor tussen Gouda en Utrecht en een defecte trein tussen Zaandam en Uitgeest zijn er de oorzaak van dat ik met anderhalf uur vertraging aankom op station Alkmaar. Het wordt vandaag een wandeling van een van de mooiste stadjes van Noord-Holland naar een van de mooiste dorpen van deze provincie.
​
Alkmaar is de kaasstad, zeker op vrijdag. De Kaasmarkt aan de voet van het Waaggebouw biedt nostalgisch vermaak met kaasdragers en berries en opgestapelde ronde kazen. Hier kun je over de hoofden lopen, maar de stad heeft zoveel meer moois te bieden. Ik wandel om de Grote Sint-Laurenskerk, hoog en omvangrijk. Langs het Hof van Sonoy, vroeger een klooster, later woonhuis van Diederik Sonoy, de geuzenleider die een belangrijke rol speelde bij het ontzet van Alkmaar. Langs het Waaggebouw, met carillon en ruitertjes in de toren, over bruggen en door smalle straatjes met bijzondere winkeltjes. De terrasjes bij de Gewelfde Stenenbrug zitten vol, het wordt vandaag een mooie dag. Ik schuif graag aan en na een cappuccino loop ik onder het geklingel van het carillon in zuidelijke richting het centrum uit. 
In het Oosterpark weerklinkt van alle kanten het 'tjiftjaf' van de gelijknamige lentebode onder de vogels. (De naam van de vogel is, wat zo mooi heet, een onomatopee, een klanknabootsing.) Tjiftjaffen trekken nooit ver weg, zijn dus ook weer snel terug; met de zachte winters van de laatste jaren blijven sommige zelfs in ons land overwinteren. De eerste hoorde ik al in februari zingen, maar in de eerste drie (koude!) weken van maart bleef het stil. Tot de wind plotseling eind maart naar het zuiden draaide: opeens zingen overal de tjiftjaffen.

Dan volgt de Boekelermeer (het achtervoegsel -polder wordt voor het gemak weggelaten) en dat betekent: industrieterreinen, rokende schoorstenen, autobedrijven, een afvalstortplaats. Er is mooiere natuur te vinden rondom Alkmaar. Er zijn trouwens vogelsoorten die zich er weinig van aantrekken: een zwarte roodstaart zingt vanaf het platte dak van een autohandel, een blauwe reiger staat langs een bruine sloot, kleine mantelmeeuwen rusten op het dak van een sportcomplex.
Rechts van me, aan de voet van het AZ-stadion, ontspringt de A9 die de forenzen vanuit Alkmaar naar Amsterdam brengt.

​Het is even doorbijten, maar na verloop van tijd neemt de bebouwing af, het zicht wordt weidser, de kleuren groener; het wordt tijd om de verrekijker om te hangen.
​
In een boomtop zit een groepje putters te keuvelen. Bij enkele regenplassen vliegen twee kleine plevieren op die elkaar vervolgens onafgebroken roepend, rusteloos najagen, als onderdeel van het baltsgedrag. In grote cirkels en achten jagen ze rond, maken steeds aanstalten om neer te strijken, maar jakkeren toch weer verder. De hormonen schieten door de lucht.
​
Een rietgorsman vliegt op vanuit de slootrand, vanuit de verte klinkt zacht de weemoedige zang van de eerste fitis en op een braakliggend stukje grond gaat een haas er als zichzelf vandoor.
Dan ontvouwt zich het weidelandschap, hier ben ik voor gekomen.
​
​Van alle kanten klinken de baltskreten van de weidevogel-top-4 me tegemoet.
Buitelende, zwoegende, kantelende kieviten laten hun 'kie-oe-iet' weerklinken.
Rondcirkelende grutto's roepen duidelijk articulerend met wie ik van doen heb.
Kleine groepjes scholeksters 'tepieten' doordringend en trippelen driftig om elkaar heen. 
​Tureluurs 'tuteren' en jagen elkaar na in de slootkant. 

​Het is lente en waar kun je dat beter ervaren dan tussen de weidevogels! 

Drie vogelsoorten poseren ​in oplopende grootte voor de foto: tureluur, grutto en grauwe gans.
De Noordermolen in de verte, een punt op de horizon, groeit bij iedere stap. De molen uit 1589,  vermoedelijk de krachtigste poldermolen ​van Nederland, kan 100.000 liter per minuut malen.

Vanaf een wiek overziet een nijlgans de Hollandse polder: een beeld van groene overdaad. Dat is wel een ander schouwspel dan wat een soortgenoot ziet vanaf een piramide in de Egyptische woestijn. 

In de bovenste wiek laat een groep spreeuwen het zonlicht over het glanzende verenpak glijden. ​Geheel tegen hun natuur in en anders dan ik van hen gewend ben, doen deze sociale vogels er het zwijgen toe. 
Misschien vinden ze het voldoende om hun zang uit te beelden ... als noten op een notenbalk.
Een pontje vaart me over het Noordhollandsch Kanaal (toelichting: zie verslag bij etappe 5). Iets zuidelijker, bij Akersloot aan de rand van het Alkmaardermeer, maakt dit kanaal een scherpe bocht naar het oosten, richting Purmerend.
Onderweg naar de vogelrijke Eilandspolder, moet ik nu eerst een stukje door de Schermer. In de zeventiende eeuw werden veel Noord-Hollandse meren drooggelegd. Nergens vind je zoveel droogmakerijen als hier (95% van het op die manier in Europa nieuw ontstane land bevindt zich in Nederland). Na het succes van de inpoldering van de Beemster in 1612, waarbij veel nieuwe grond ter beschikking kwam voor akkerbouw en veeteelt, werd onder andere de Schermer (in 1635) drooggemalen. 
Dit is eentonig cultuurlandschap, maar de zon schijnt en dan is wandelen geen straf. Hoewel het vanmorgen 2 °C was, verdwijnt nu de winterjas in m'n rugzak, het is de eerste lentedag! Pasgeboren lammetjes met nog wat te ruime jasjes maken het beeld compleet.
Noord-Hollandse stolpboerderijen geven reliëf aan de groene vlakte. De staat van woning en erf verraadt de aard van de bewoners. 
​
Hoewel de steltlopers onder de weidevogels zich hier nauwelijks laten horen, is er toch genoeg te zien: Een langgerekte groep van welgeteld 131 nijlganzen heeft zich opgesteld in een van de strak-groene kavels. Deze 'exoten' komen steeds meer voor in Nederland, het lijkt wel een Egyptische plaag te worden. Wilde eenden liggen in tweetallen gezapig in de zon. De paartjes zijn gevormd maar er zijn nog geen eieren, dit zijn de wittebroodsweken. Twee zingende veldleeuweriken fladderen samen omhoog, alsof ze, elk aan een zijde, een onzichtbare ladder beklimmen. Het ziet er komisch uit, maar het is een serieuze strijd, hier wordt de grens van het territorium bevochten! ​Ook witte kwikstaart en graspieper laten van zich horen, maar het is toch een stuk stiller dan anderhalf uur geleden. Veel vogels gunnen zich een siësta na al het baltsgeweld. Ook de kuifeenden houden hun gele oog gesloten.

​Het dorp Zuidschermer verschijnt en verdwijnt weer; 'poldermolen K' overkomt hetzelfde en dan bereik ik de Oostdijk die naar het mooie dorpje Driehuizen leidt.
Hier staat gemaal Willem-Alexander, die het werk van
​de poldermolens heeft overgenomen en voor de bemaling van dit deel van de Schermer zorgt.

Vanaf de dijk heb ik mooi zicht op grutto's en tureluurs die door het gemaaide riet struinen. Met de poten in het water, daar houden ze van.

De grutto's staan te slapen, bolle vogels op één rank pootje. Het ziet er topzwaar uit, je zou denken dat ze ieder moment kunnen omvallen!

Twee tureluurs met vlinders in de buik hebben alleen oog voor elkaar. Met trillende vleugels verleidt manlief het vrouwtje. ​​Wat volgt is teder liefdesspel tussen twee tureluurs.
Driehuizen telt ongeveer zestig huizen met groenhouten gevels, een kerk (nu dorpshuis), een café en zelfs een basisschool. Het dorpje ligt prachtig in een bocht aan het water. De auto's van de bewoners staan geparkeerd op de dijk vlak buiten het dorp, in de smalle straatjes is te weinig plaats.

​Op het terras achter het café De Vriendschap drink ik enkele glazen leeg en geniet van het uitzicht over de Eilandspolder.
​'s Zomers kun je hier een bootje huren, dan moet ik nog maar eens terugkomen. Over een bochtige grasdijk gaat de wandeling verder.
​
​De Eilandspolder was vroeger een veeneiland dat lag tussen Schermer en Beemster, toen nog grote meren die waren ontstaan door overstromingen vanuit de Zuiderzee. Nu is dit een uniek, oer-Hollands landschap en een van de rijkste natuurgebieden voor water- en weidevogels.
Klaaglijk roepende wulpen vestigen mijn aandacht op een bruine kiekendief, een vrouwtje. De wulpen vliegen om haar heen en voeren schijnaanvallen uit, maar ze trekt zich er niets van aan en op kantelende wieken draait ze haar rondjes boven de velden. Even later zie ik het mannetje van deze roofvogelsoort, die vrij dichtbij aan het jagen is. Hij vliegt boven een haas, een te grote prooi voor deze vogel, maar hij lijkt er lol in te hebben om langoor schrik aan te jagen. Ik probeer de ranke, mooi bruin-grijs-zwart-gekleurde roofvogel te fotograferen, maar hij maakt steeds scherpe wendingen alsof hij de haas wil laten zien hoe je haken moet slaan.
"Prachtig! Wat voor vogel is dat?"​ Achter me is een wielrenner op leeftijd gestopt. "Vanmorgen heb ik geklust, dus vanmiddag mocht ik me met m'n hobby bezighouden: fietsen!" De man vertelt enthousiast over dit mooie gebied. "Ik heb hier al wel honderd keer gefietst en het blijft prachtig. En vroeger schaatste ik hier veel, dat is mooi jongen, lekker verdwalen tussen al die slootjes!"
Hij heeft helemaal gelijk, het is hier prachtig: spiegelende plasjes en kronkelende slootjes ; rafelige graslandjes en meanderende dijkjes; en pittoreske dorpjes als Driehuizen en Noordeinde.
Noordeinde, weer zo'n dorp met nog geen honderd inwoners, landelijk gelegen in waterrijk gebied; elk huis voorzien van aanlegsteiger met boot.
Een kilometer verder loop ik Graft binnen. Dit oude dorp is bekend vanwege het prachtige raadhuis uit 1613. Graft en het naburige De Rijp kenden grote bloei in de 16e en 17e eeuw door haringvangst en walvisvaart. Er zal wel sprake geweest zijn van concurrentie tussen beide dorpen; het fraaie raadhuis was een mooi stukje pronkzucht tegenover de buren. De opdracht voor de bouw luidde letterlijk: 'Bouw ons een raadhuis sierlijk van vorm en rijk, dat de welstand van de gemeente verkondigt en dat zijn weerga niet kent in de Hollandse steden en dorpen en dat de burgers van de omringende plaatsen groen en geel van afgunst doet worden'. (Bron: www.3hzn.nl)
Schuin tegenover het raadhuis staat een oud pand waarin al sinds 1890 een klein winkeltje is gevestigd: 'Bram en Aagie'. Aan de inrichting lijkt in de afgelopen eeuw weinig veranderd te zijn.
Graft gaat over in het buurdorp De Rijp, ik nader het einde van m'n wandeling van vandaag. Morgen ga ik verder, ik verblijf vannacht in een B&B in het centrum van De Rijp. Over dit prachtige dorp valt veel te vertellen, daarover morgen meer.
​
​Het zal geen verwondering wekken dat deze wandeling wat mij betreft de boeken ingaat als een top-wandeling! Alles werkte mee vandaag: sfeervolle plaatsjes, uitbundige vogels met lentekriebels en een eerste echte lentedag met royale zonneschijn: een feest!
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~​
​
​WANDELPAD-HAIKU'S
​ ​
Nijlgans
​
mals gras in Holland -
nee, het Nijldal verleidt niet
tot remigratie

(Akersloot)
Spreeuw

in een molenwiek
verbeelden ze do-re-mi
op een notenbalk

(Akersloot)
Tureluur
​
lente in de wei
tureluurs met buikvlinders
teder liefdesspel

(Zuidschermer)

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~​
​