Trekvogelpad, etappe 12,
Amerongen - Elst - Amerongense Bos - Remmerden - Rhenen (17 km)
Vrijdag, 25 november 2016
Tussen Heuvelrug en Rijndal
Een zonnige, heldere dag, precies waarop ik gehoopt had. Vandaag loop ik over heuvels en door dalen en ik verwacht mooie uitzichten! Ik rijd door het vriendelijke plaatsje Amerongen (hier zou ik best willen wonen...), parkeer m'n auto in de schaduw van de Andrieskerk, trek m'n wandelschoenen aan en loop de zon tegemoet. Bij het kasteel is het op dit vroege uur nog rustig, ik sla een onverhard pad in door de weiden langs het dorp, waar de Andrieskerk bovenuit torent.
Amerongen is historisch gezien vooral bekend om het kasteel en om de tabakscultuur. Oorspronkelijk overgewaaid uit Amerika - de indianen rookten regelmatig de vredespijp (om vervolgens de strijdbijl weer op te graven) - werden vanaf de 17e eeuw op verschillende plaatsen in Nederland tabaksplanten geteeld. Hier op de warme zuidhelling van de Utrechtse Heuvelrug ging dat kennelijk redelijk goed. Nu nog staat er in Amerongen een tabaksmuseum. In de buurt zie je langwerpige, zwart geteerde tabaksschuren, waarin de bladeren werden gedroogd. Die bladeren, maar dan van metaal, zijn in en rondom het dorp in het trottoir aangebracht als markeringen van een tabaks-wandelroute.
Een zonnige, heldere dag, precies waarop ik gehoopt had. Vandaag loop ik over heuvels en door dalen en ik verwacht mooie uitzichten! Ik rijd door het vriendelijke plaatsje Amerongen (hier zou ik best willen wonen...), parkeer m'n auto in de schaduw van de Andrieskerk, trek m'n wandelschoenen aan en loop de zon tegemoet. Bij het kasteel is het op dit vroege uur nog rustig, ik sla een onverhard pad in door de weiden langs het dorp, waar de Andrieskerk bovenuit torent.
Amerongen is historisch gezien vooral bekend om het kasteel en om de tabakscultuur. Oorspronkelijk overgewaaid uit Amerika - de indianen rookten regelmatig de vredespijp (om vervolgens de strijdbijl weer op te graven) - werden vanaf de 17e eeuw op verschillende plaatsen in Nederland tabaksplanten geteeld. Hier op de warme zuidhelling van de Utrechtse Heuvelrug ging dat kennelijk redelijk goed. Nu nog staat er in Amerongen een tabaksmuseum. In de buurt zie je langwerpige, zwart geteerde tabaksschuren, waarin de bladeren werden gedroogd. Die bladeren, maar dan van metaal, zijn in en rondom het dorp in het trottoir aangebracht als markeringen van een tabaks-wandelroute.
De torenklok slaat tien uur. Etenstijd voor de groenlingen. Ze snoepen gretig van de rozenbottels langs het pad. Vinken vliegen op vanaf het pad, de eiken in. Een roodborst zingt een parelend lied. Of het een mannetje of een vrouwtje is kun je niet zien of horen, beide zijn identiek en beide zingen in dit jaargetijde om een territorium voor de naderende winter voor zich op te eisen. De borstkleur, die meer die van de oranje pannendaken dan die van de rode rozenbottels benadert, speelt een sterke rol bij het (soms agressieve) territoriumgedrag. Van agressie is nu echter geen sprake, de vogel en de kronkelende rozentakken zorgen voor een mooie omlijsting van de foto. Alleen de sneeuw ontbreekt nog, anders had dit plaatje kunnen doorgaan voor een nostalgische Britse kerstkaart.
Het is koud, prachtig wandelweer. De huizen aan de dorpsrand hebben fraai uitzicht op de Amerongse Bovenpolder, die zich aan gene zijde van het pad uitstrekt tot aan de Nederrijn. In de verte gaan grote vluchten ganzen de lucht in, hun paniekerige gegak is hier helemaal te horen. Zou er een zeearend patrouilleren?
Vroeger, toen misdadigers nog gewoon werden opgehangen, hadden steden en dorpen een galgplaats, als het even kon gesitueerd op een heuvel. De goede zichtbaarheid verhoogde de afschrikwekkende werking die er vanuit moest gaan. Langs het pad bevinden zich de resten van zo'n galg ('t Gerecht), die hier tussen 1350 en 1800 moet hebben gestaan. In deze streek kwamen boeven kennelijk niet zoveel voor, want alleen in 1687 is hier iemand opgehangen. Adembenemend is hier nu alleen nog het uitzicht.
Vanaf een uitzichtpunt even verderop kijk je over de natte uiterwaarden langs de Nederrijn. Hier, tussen Arnhem en Wijk bij Duurstede, wordt nieuwe natuur ontwikkeld: project Noordoever Nederrijn. Een kwelmoeras en een oude riviergeul, rivierduinen en ooibosjes: flora en fauna varen er wel bij.
Het waterrijke gebied wordt geflankeerd door een mooi pad tussen de bomen. Het kost zeven stappen om rond de enorme stam van een oude eik te lopen. Esdoorns volgen eiken op, beuken lossen esdoorns af. Het bebladerde pad verandert mee van kleur: bruin-geel-oranje. Mezen en boomklevers zorgen voor passende geluiden in dit herfstige decor. Ik nader Elst (in Utrecht, niet te verwarren met Elst in Gelderland, dat 30 kilometer verderop ligt). Vóór het dorp buigt het pad af, langs korenmolen 't Wissel en restaurant 't Pannekoekhuis, en voert 't bos in (in Elst houden ze van ingekorte lidwoorden).
Door monumentale beuken geëscorteerd, dring ik steeds dieper een van de oudste bossen van de Utrechtse Heuvelrug binnen: het Amerongse Bos, aangelegd als jachtgebied door de heren van kasteel Amerongen. Hier bevindt zich ook de Amerongse berg, met 69 meter de hoogste top van de provincie Utrecht.
Een met zonlicht besprenkeld bospad loopt kilometerslang, licht stijgend omhoog. Dennen, lariksen, beuken, elk bostype een eigen sfeer. Zo midden op de dag heerst er een beetje een landerige stemming onder de vogels. Een grote bonte specht kleeft tegen de stam van een den en hakt af en toe ongemotiveerd in de boomschors. Een raaf zwalkt door het luchtruim door spaarzaam met z'n vleugels te slaan, nét voldoende om niet naar beneden te vallen. Een stevig gebouwd goudvinkvrouwtje (in Engeland noemen ze de vogel bullfinch), zit doodstil te niksen op een dennentak. Een zwarte mees laat met z'n piepende-fietspomp-geluid kort van zich horen maar blaast meteen de aftocht. Mensen kom ik hier niet tegen.
Na verloop van tijd bereik ik het hoogste punt van vandaag, de Elsterberg, met 62 meter de een-na-hoogste top van de provincie.
Na verloop van tijd bereik ik het hoogste punt van vandaag, de Elsterberg, met 62 meter de een-na-hoogste top van de provincie.
Het natuurgebied Remmerden blijkt een prachtig glooiend struingebied. Naar het zuiden toe kijk je over Plantage Willem III, waar vroeger tabak werd geteeld. Zittend, rug tegen een boom, lunch ik in het zonnetje. Doodstil is het hier, een vergeten stukje Holland.
Ik moet even weggedommeld zijn; het galmende, rollende geluid van een overvliegende raaf wekt me. 'M'n territorium betreden is tot daar aan toe,' zo lijkt de zwarte vogel te willen zeggen, 'maar je moet je hier niet thuis gaan voelen!' Dus, verder maar weer.
Ik moet even weggedommeld zijn; het galmende, rollende geluid van een overvliegende raaf wekt me. 'M'n territorium betreden is tot daar aan toe,' zo lijkt de zwarte vogel te willen zeggen, 'maar je moet je hier niet thuis gaan voelen!' Dus, verder maar weer.
Het volgende (en mooiste) uitzichtpunt dient zich aan: Kwintelooyen, een voormalige zandafgraving met een hoogteverschil van 50 meter. Je kijkt hier uit over de stad Veenendaal en over de Gelderse Vallei. Hier zijn resten gevonden van mammoet, wolharige neushoorn, reuzenhert en steppewisent, die allemaal al een tijdje zijn uitgestorven. In de torenvalk, die biddend boven de helling staat, zit meer leven. Hij zwenkt vijftig meter zijwaarts en bidt weer verder. Maar muizen laten zich niet zo makkelijk verschalken.
Het volgende uur stap ik door een dikke laag bladeren van Amerikaanse eiken en daal ritselend en knisperend af naar het plaatsje Rhenen. Ik passeer de drukke provinciale weg die dwars door het kleine centrum snijdt, en loop langs de Cunerakerk die als een van de weinige gebouwen in deze plaats niet werd verwoest in de Tweede Wereldoorlog. Zo bereik ik de Nederrijn die hier overspannen wordt door de Rijnbrug, gebouwd op de fundamenten van de oude spoorbrug, die in de Tweede Wereldoorlog twee keer (in 1940 en in 1944) werd opgeblazen.
Terug in Amerongen stap ik naar binnen in de Italiaanse winkel Il Sogno, waar je behalve reisgidsen, allerlei Italiaanse producten kunt kopen. Ook cappuccino behoort tot de mogelijkheden, en daar maak ik graag gebruik van. De twee eigenaars vertellen me over hun winkel en over hun restaurant dat tussen Amerongen en Leersum is gelegen. Het gesprek waaiert uit langs allerlei onderwerpen: wandelen, Santiago de Compostela, Utrechtse Heuvelrug, biodiversiteit, Toscane, koken en kerstpakketten.
In de namiddag rijd ik naar huis. Vanuit de auto bewonder (en fotografeer) ik de door de ondergaande zon verkleurende hemel, een fraaie dag loopt weer ten einde.
In de namiddag rijd ik naar huis. Vanuit de auto bewonder (en fotografeer) ik de door de ondergaande zon verkleurende hemel, een fraaie dag loopt weer ten einde.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
WANDELPAD-HAIKU'S
WANDELPAD-HAIKU'S
Groenling
de kerkklok slaat tien etenstijd voor groenlingen mjaaaaaaaaam, rozenbottels (Amerongen) |
Goudvink
roerloos op een tak ja, 'in het moment leven' - een goudvink kan dat (Elst) |
Zwarte mees
band lek gereden? vanuit het naaldbos klinken fietspompgeluiden (Elst) |
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
© Teksten en foto's: 'Landloper' Jacob
|