Trekvogelpad, etappe 20
|
Bron: wandelnet.nl
|
Half januari, twee grote lijsters in de boomtoppen van volkspark Scholtenhagen proberen het vroege voorjaar een duwtje in de goede richting te geven door het zingen van een duet (of is het een duel?).
Het is (en blijft) echter een nevelige en sombere winterdag. Voor de laatste etappe van het Trekvogelpad reed ik deze morgen - door soms dichte mist - naar Twente, om 10 uur stapte ik uit in Haaksbergen. Een grijze hemel, enkele graden boven nul en windstilte, een beetje troosteloos maar tegelijk goed wandelweer.
Aan de zuidkant loop ik het dorp uit, langs sportvelden en golfbaan, en bereik de Buurserbeek waar van oudsher de Oostendorper watermolen waterkracht gebruikt om met één rad olie en met twee raderen koren te malen. Dit is de oudste dubbele watermolen van Nederland, in 1548 in opdracht van Karel V gebouwd.
Het is (en blijft) echter een nevelige en sombere winterdag. Voor de laatste etappe van het Trekvogelpad reed ik deze morgen - door soms dichte mist - naar Twente, om 10 uur stapte ik uit in Haaksbergen. Een grijze hemel, enkele graden boven nul en windstilte, een beetje troosteloos maar tegelijk goed wandelweer.
Aan de zuidkant loop ik het dorp uit, langs sportvelden en golfbaan, en bereik de Buurserbeek waar van oudsher de Oostendorper watermolen waterkracht gebruikt om met één rad olie en met twee raderen koren te malen. Dit is de oudste dubbele watermolen van Nederland, in 1548 in opdracht van Karel V gebouwd.
|
|
|
|
|
Een aantal kilometers loop ik door Twents boerenland met, in tegenstelling tot wat ik in de Achterhoek aantrof, opvallend goed onderhouden boerderijen en verzorgde erven.
Twee volwassen vrouwen, zo te zien moeder en dochter, fietsen me voorbij. Wat ze tegen elkaar zeggen kan ik, ondanks hun Twentse dialect, wel verstaan; met de betekenis van de straatnamen op de bordjes heb ik meer moeite. Op een klinkerpaadje naast een kleine boerderij is een oude boer - blauwe overall, gerimpelde handen, gegroefd gelaat - met bezem, stoffer en blik in de weer, terwijl z'n vrouw vanachter een van de kleine ruitjes toekijkt. Waaraan ontleent dit tafereel z'n charme? Het is een glimp uit het verleden, een pre-computertijdperk waarin sociale media geen rol speelden. Het beeld herinnert aan Cornelis Jetses' schilderijen van het kleine en knusse wereldje van het boerenland, waar hele families druk bezig waren met de oogst. Gemeenschapszin was iets natuurlijks. Dit beeld vinden we authentiek en schilderachtig, maar ik zie in deze streek vooral bejaarde boeren. Voor hun kinderen was hier geen droog brood meer te verdienen. Die zijn weggetrokken naar de stedelijke gebieden, waar de kleinkinderen het individualisme proberen te bestrijden met het narcisme van twitter, instagram en facebook. Onderstaande paarden hebben geen weet van al die sociale media, zij vermaken zich met sport en spel. |
|
|
|
Het Haaksbergerveen, een van de weinige nog overgebleven hoogveengebieden in Nederland. Oorspronkelijk was dit gebied vele malen groter, maar flinke stukken veen zijn afgegraven om als brandstof te dienen in de Twentse textielindustrie. Ook ontwatering is funest voor het hoogveen, vandaar dat men er bij de bescherming van dit natuurreservaat voor zorgt dat regenwater niet wegvloeit maar wordt vastgehouden. Het levert fascinerende natuur op.
|
|
Aan de rand van het gebied ga ik zitten op een bankje. Ik kijk om me heen en bedenk dat je nergens verder van de wereld verwijderd kunt zijn dan hier. In de winterse nevels oogt het uitgestrekte gebied somber. Boven het dorre veenmos klauwen kale bomen naar de loodgrijze hemel. De mistflarden zijn grotendeels verdwenen, maar de verlaten sfeer is drukkend. Een nabije buizerdroep en een verre kraaienkreet onderstrepen de sinistere stemming. Dit is een mooi decor voor een moord. Hoor ik daar in de verte 'The Hound of the Baskervilles'?
Ik sta op en loop stevig door in deze uithoek van Nederland, op een paar honderd meter van de grens met onze oosterburen.
Ik sta op en loop stevig door in deze uithoek van Nederland, op een paar honderd meter van de grens met onze oosterburen.
|
|
Na verloop van tijd bemerk ik dat ik ergens moet zijn afgeweken van het Trekvogelpad en dus besluit ik m'n eigen route te kiezen. Wie nooit verdwaalt, komt nergens. Kaal en roerloos strekt het landschap zich uit, in afwachting van een winter die steeds zeldzamer wordt. Een weids gebied waar geen kraanvogel of klapekster zich toont en waarin spaarzame bomen een spookachtige en hallucinerende sfeer scheppen.
|
|
|
Zigzaggend door het Höfterveld (nog steeds geen mens te zien, laat staan een höfter) bereik ik het Buurserzand, een met jeneverbessen bezaaide vochtige vlakte. Een vogelaar hoopt hier op grauwe klauwier en blauwe kiekendief, maar nee, niet vandaag. Wel de eerste mede-wandelaars, die het Noaberpad lopen. Noabers (of naobers, afhankelijk van de streek) zijn buren. Noaberschap, dat allerlei vormen van burenhulp inhoudt, is van oudsher belangrijk in deze uitgestrekte en dunbevolkte streek waar weinig openbare voorzieningen zijn.
|
Gele trilzwam
|
's Middags tegen drie uur bereik ik de buitenwijken van Enschede en prompt verdwaal ik. In de natuur vind ik het nooit erg als ik de weg kwijt raak, maar in zo'n troosteloze stadswijk gaat het me al gauw vervelen. Ik pak de stadsbus naar het centrum, kort de negenentwintig kilometers in tot een prettige vijfentwintig en laat me afzetten op het Van Heekplein, genoemd naar een van de textielbaronnen uit de vorige eeuw.
Het contrast met het woeste en verlaten Haaksbergerveen en Buurserzand is groot: honderden mensen krioelen door elkaar op de markt die hier op zaterdagmiddag gehouden wordt. Snel glip ik een zijstraat in, richting Oude Markt. Niet eerder was ik in Enschede en zo te zien heb ik daar niet zoveel aan gemist. Maar de historie is opmerkelijk.
Het contrast met het woeste en verlaten Haaksbergerveen en Buurserzand is groot: honderden mensen krioelen door elkaar op de markt die hier op zaterdagmiddag gehouden wordt. Snel glip ik een zijstraat in, richting Oude Markt. Niet eerder was ik in Enschede en zo te zien heb ik daar niet zoveel aan gemist. Maar de historie is opmerkelijk.
|
Enschede, 'de gewonde stad', zoals dit korte overzicht toont:
|
|
Zoals ik me ook geen moment heb verveeld tijdens de twintig etappes van het Trekvogelpad. Een aaneenrijging van hoogtepunten:
Het strand en de duinen bij Bergen aan Zee, waar mijn roots vlakbij liggen.
De mooie stadjes Alkmaar, Graft en De Rijp, die vele eeuwen historie ademen.
Eilandspolder en Wormer- en Jisperveld, de een nog vogelrijker dan de ander.
De Zaanse Schans, met Hollandse molens en fotograferende Aziaten.
Het Twiske, met vele soorten 'drijfsijssies'.
Het met sloten doorsneden Waterland met verstilde dorpjes vlak boven de roerige hoofdstad.
Natuurgebied IJdoorn en het dorp Durgerdam langs de zomen van ditzelfde Amsterdam.
Het Naardermeer, vogelrijk plassengebied, nalatenschap van Jac. P. Thijsse.
Naarden, een van de best bewaarde vestingsteden in Europa.
De heide, de bossen en de stuifzandgebieden van het Gooi.
De beboste stuwwallen van de Utrechtse Heuvelrug.
De Amerongse Bovenpolder, heerlijk struingebied in het dal van de Nederrijn.
De Grebbeberg, plaats van strijd in de Tweede Wereldoorlog.
De Blauwe Kamer, waar de Nederrijn de ruimte krijgt en nieuwe natuur is ontstaan.
De Veluwe, met Ginkelse Heide, Mosselse Zand, Planken Wambuis, De Hoge Veluwe, elk met eigen charme bedeeld.
De IJsselvallei met de gemoedelijk meanderende IJssel tussen weidse groene uiterwaarden.
Bronkhorst, wellicht het kleinste stadje van Nederland.
De verstilde Achterhoek, waar 'haast' een onbekend woord is.
Twente, dat daar niet voor onderdoet, met Haaksbergerveen en Buurserzand.
Enschede, de gewonde stad die zich echter na iedere ramp weer moedig opricht om herboren de toekomst tegemoet te zien.
De wandeling was de inspanning alle 434 kilometers waard. Binnenkort hoop ik m'n voettocht door Nederland te vervolgen langs de boorden van de vroegere Zuiderzee.
Het strand en de duinen bij Bergen aan Zee, waar mijn roots vlakbij liggen.
De mooie stadjes Alkmaar, Graft en De Rijp, die vele eeuwen historie ademen.
Eilandspolder en Wormer- en Jisperveld, de een nog vogelrijker dan de ander.
De Zaanse Schans, met Hollandse molens en fotograferende Aziaten.
Het Twiske, met vele soorten 'drijfsijssies'.
Het met sloten doorsneden Waterland met verstilde dorpjes vlak boven de roerige hoofdstad.
Natuurgebied IJdoorn en het dorp Durgerdam langs de zomen van ditzelfde Amsterdam.
Het Naardermeer, vogelrijk plassengebied, nalatenschap van Jac. P. Thijsse.
Naarden, een van de best bewaarde vestingsteden in Europa.
De heide, de bossen en de stuifzandgebieden van het Gooi.
De beboste stuwwallen van de Utrechtse Heuvelrug.
De Amerongse Bovenpolder, heerlijk struingebied in het dal van de Nederrijn.
De Grebbeberg, plaats van strijd in de Tweede Wereldoorlog.
De Blauwe Kamer, waar de Nederrijn de ruimte krijgt en nieuwe natuur is ontstaan.
De Veluwe, met Ginkelse Heide, Mosselse Zand, Planken Wambuis, De Hoge Veluwe, elk met eigen charme bedeeld.
De IJsselvallei met de gemoedelijk meanderende IJssel tussen weidse groene uiterwaarden.
Bronkhorst, wellicht het kleinste stadje van Nederland.
De verstilde Achterhoek, waar 'haast' een onbekend woord is.
Twente, dat daar niet voor onderdoet, met Haaksbergerveen en Buurserzand.
Enschede, de gewonde stad die zich echter na iedere ramp weer moedig opricht om herboren de toekomst tegemoet te zien.
De wandeling was de inspanning alle 434 kilometers waard. Binnenkort hoop ik m'n voettocht door Nederland te vervolgen langs de boorden van de vroegere Zuiderzee.
|
|
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
WANDELPAD-HAIKU'S
WANDELPAD-HAIKU'S
|
wandelpad-haiku
drieregelig vogel-vers een observatie |
Grote lijster
twee grote lijsters geven ‘t voorjaar een duwtje duet of duel? (Haaksbergen) |
Zwarte kraai
hol gekras weerklinkt een kale tak klauwt de mist Arthur Conan Doyle (Haaksbergerveen) |
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
|
© Teksten en foto's: 'Landloper' Jacob
|
